Organica: Tiềm năng phát triển của thị trường thực phẩm hữu cơ Nhật Bản

Theo Viện nghiên cứu nông nghiệp hữu cơ (FiBL) và Liên đoàn Phong trào Nông nghiệp Hữu cơ Quốc tế (IFOAM), tổng doanh thu của thị trường thực phẩm hữu cơ thế giới năm 2010 vào khoảng 59 tỷ đôla Mỹ. Theo chương trình khảo sát “Dự án nghiên cứu thị trường hữu cơ” do IFOAM Nhật Bản tiến hành, tổng doanh thu của thị trường thực phẩm hữu cơ Nhật Bản năm 2010 đạt từ 1,3 đến 1,4 tỷ đôla Mỹ. Bộ Nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản Nhật Bản cũng cho biết thị phần của ngành hàng hữu cơ trong tổng các mặt hàng nông nghiệp hữu cơ năm 2011 là 0,24% so với mức 0,14% thời điểm 10 năm trước.

Như vậy, thị trường hữu cơ Nhật Bản vẫn còn trong giai đoạn sơ khai. Hạn chế về nguồn cung ứng thực phẩm hữu cơ trong nước, các kênh phân phối chưa phát triển và quy định nhập khẩu quá khắt khe chính là những yếu tố cản trở sự phát triển của ngành hàng hữu cơ nước này. Với 60% nguồn cung ứng thực phẩm là từ nhập khẩu, các quy định nghiêm ngặt về nhập khẩu thực phẩm hữu cơ cũng chính là một trở ngại lớn cho việc mở rộng ngành hàng này tại thị trường Nhật Bản. Với doanh thu 820 tỷ đôla Mỹ của ngành thực phẩm và đồ uống cũng như mối quan tâm về an toàn thực phẩm của người tiêu dùng, tiềm năng phát triển của thị trường thực phẩm hữu cơ tại Nhật Bản còn rất lớn và đầy triển vọng.

Hoạt động sản xuất và phân phối thực phẩm hữu cơ tại Nhật Bản chịu sự chi phối của đạo luật tiêu chuẩn nông nghiệp (JAS). Bất kỳ một sản phẩm hữu cơ nào muốn được phân phối trên thị trường phải được cấp giấy chứng nhận hữu cơ JAS và đóng dấu hữu cơ JAS (xem hình 1). Tuy nhiên, hiện nay không phải tất cả các sản phẩm đều được liệt kê trong danh sách các sản phẩm do luật JAS điều chỉnh nhưng các tiêu chuẩn JAS bao quát cả các sản phẩm được sản xuất trong nước và các sản phẩm nhập khẩu. Các sản phẩm được điều chỉnh bởi luật JAS gồm: đồ uống, thực phẩm chế biến, dầu ăn, mỡ, các nông lâm sản chế biến như ngũ cốc, đậu nành, rau và trái cây tươi, và các thực phẩm nông sản chế biến có nguồn gốc thực vật.

Tình hình sản xuất trong nước và nhập khẩu các loại thực phẩm hữu cơ được cấp chứng nhận JAS

Bộ Nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản Nhật Bản công bố số liệu hàng năm liên quan tới các loại nông sản hữu cơ được cấp giấy chứng nhận JAS, theo đó:

a. Tình hình sản xuất trong nước

Trong những năm gần đây, sản lượng thực phẩm hữu cơ trong nước (ví dụ như rau, hoa quả, gạo, lúa mì, đậu nành...) có mức tăng trưởng khá khiêm tốn trong tổng sản lượng nông sản (0.10% năm 2010 và 0.24% năm 2011).